I. 4. Remis velisque. xviii

Huic simillimum est Remis velisque. Inde translatum, quod cum navis simul et remigio et velo impellitur, summus est nautarum conatus. Cicero libro Tusculanarum quaestionum III : Tetra enim res est, misera, detestabilis, omni contentione, velis, ut ita dicam, remisque fugienda. Idem in prima Philippica : Tum vero tanta cum cupiditate incensus ad reditum, ut mihi nulli neque remi neque venti satisfacerent. Plautus in Asinaria :

Remigio veloque quantumcumque poteris festina et fuge.

Cum remigio navis impellitur, Graeci δεύτερον πλοῦν, id est secundarium cursum, appellant ; cum velis fertur, dicitur ἱστιοδρομεῖν, cum secundis ventis, οὐριοδρομεῖν. Vertit in diversum, hoc est in significationem tarditatis, metaphoram Aristophanes ἐν Ἐκκλησιαζούσαις :

Νῦν μὲν γὰρ οὔτε θέομεν οὔτε ἐλαύνομεν,

id est

Neque currimus nunc nec alias impellimur.

Interpres exponit : Neque ventis neque remis navigamus. Quanquam nihil prohibet ad equestrem cursum referri. Vergilius simpliciter extulit in Aeneidos tertio :

Laevam cuncta cohors remis ventisque petivit.

Ad hanc formam pertinet, quod ait Plato libro De Legibus nono : Τὰς δὲ τῶν κακῶν ξυνουσίας φεῦγε ἀμεταστρεπτί, id est Malorum autem consuetudines fugito irreversim, hoc est ne respiciens quidem a tergo. Allusit autem ad Eurydices fabulam, cui lex erat dicta ne respiceret. Item in Genesi Lot jubetur e Sodomis fugere ἀμεταστρεπτί, et Vergilius : Transque caput jace, ne respexeris.

Index Adagiorum