Adagiorum Chiliades

Adagium 746

I. 8Premere pollicem, convertere pollicem.xlvi

Antiquitus in pollice favoris erat studiique significatio. Qui faveret, pollicem premebat, qui minus faveret, pollicem convertebat. Qui gestus in proverbium abierunt, ut jam premere pollicem dicatur, qui quoquo pacto favet, convertere qui male vult. Plinius lib. XXVIII, cap. II : Pollices, cum faveamus, premere etiam proverbio jubemur. [Hist. Nat.] Juvenalis : Converso pollice vulgi / Quemlibet occidunt populariter. [Sat.] Horatius utroque pollice dixit pro summo favore  :

Consentire suis studiis qui crediderit te

Fautor, utroque tuum laudabit pollice ludum.

[Epist., I, 18, 65] Porphyrion enarrat hunc ad modum : Utroque pollice, id est utraque manu, συνεκδοχικῶς, synecdoche a parte totum. An qui vehementius laudat, manus jungens jungit pollicem cum proximo. Acron hoc pacto : Utroque pollice συνεκδοχικῶς manu utraque, sublataque pariter ac saepius mota. Hic enim gestus valde laudantium est. Sane utrumque, sicut ex iis conjici licet, proverbii origo fugit.