I. 6. Albus an ater sis, nescio. xcix

Albus an ater sis, nescio. Solet dici de homine vehementer ignoto. Cicero Philippica secunda : me nemo nisi amicus fecit heredem, ut cum illo commodo, si quod erat, animi quidam dolor jungeretur. Te is, quem nunquam vidisti, L. Rubrius Cassinas fecit heredem. Et quidem vide quam te amarit is, qui albus aterve fueris ignorans fratris filium praeteriit. Quintilianus in undecimo Oratoriarum institutionum libro Negat, inquit, se magni facere aliquis poetarum, utrum Caesar sit albus an ater homo, Catullum, opinor, digito indicans, cujus in Caesarem hoc extat carmen :

Nil nimium studeo Caesar tibi velle placere,

Nec scire utrum sis albus an ater homo.

Apuleius in Apologia magiae : Etiam libenter te nuper usque albus an ater esses, ignorabam ; adhuc hercle non satis novi. Divus Hieronymus adversus Helvidium : Quis, te oro, ante hanc blasphemiam noverat ? Quis dupondio supputabat ? Consecutus es, quod volebas. Nobilis es factus in scelere. Ego ipse, qui contra te scribo, cum in eadem urbe tecum consistam, qua balbutis et erubescis, albus, ut aiunt, an ater sis nescio. Horatius in extrema epistola : Vultu mutabilis albus et ater. Quo loco Porphyrion admonet proverbiali figura dictum albus et ater pro eo ; quod est bonus et malus, et Horatium album aut ad liberalem aut laetum reddidisse, atrum ad sordidum et erumnosum. Huc festiviter allusit Matron apud Athenaeum libro IV de sepia loquens :

Ἣ μόνη ἰχθὺς ἐοῦσα τὸ λευκὸν καὶ μέλαν οἶδε,

id est

Quae cum sit piscis, sola album novit et atrum.

Est enim sepia colore albo, sed succum habet atrum, quem spargit in metu, ne deprehendatur.

Index Adagiorum