IV. 10. Aut terra aut mari. xxvi

Plautus in Pseudolo aut terra aut mari dixit pro quacunque ratione. Sumptum est ab historicis, qui referunt res terra marique gestas et gentes terra marique expugnatas. Cicero Pro Cluentio : Cujus tantae res gestae terra marique extiterunt. Item Pro lege Manilia : Quantas ille res domi militiaeque, terra marique quanta feliciter gesserit. Rursus in eadem : Ut aliquando vere videremur omnibus gentibus ac nationibus terra marique imperare. Item in Verrem libro II : Quam multae mihi a Verre insidiae terra marique factae sint. Ad Atticum libro VII : Qua aut terra aut mari persequar eum qui ubi sit nescio ? Demosthenes in clausula orationis Pro Ctesiphonte : Εἰ δ᾿ ἄρα ἔχουσιν οὕτως ἀνιάτως, τούτους μὲν αὐτοὺς καθ᾿ ἑαυτοὺς ἐξώλεις καὶ προώλεις ἐν γῇ καὶ θαλάσσῃ ποιήσατε, id est Quod si usque adeo sunt insana biles, istos quidem per se solos exitio pernicieque dignos terra marique reddite. Plauti verba sunt haec :

Ego in hoc triduo

Aut terra aut mari alicunde evolvam id argentum tibi.

M. Tullius libro De finibus V addit tertium : Una pars est disserendi, altera vivendi, tertia natura sic ab his investigata est ut nulla pars coelo, mari, terra, ut poetice loquar, praetermissa sit. Addit poetice, quod poetae tria tantum elementa referant, ut Ovidius :

Ante mare et terras et, quod tegit omnia, coelum.

Terentius : O coelum, o terra, o maria Neptuni ! Plautus in Amphitryone :

Ita mihi videntur omnia, mare, terra, coelum, consequi.

Index Adagiorum