IV. 7. Mars communis. xlix

Incertum ac varium belli eventum notant hoc dicto : Ἄρης κοινός, id est Mars communis. Sumptum est ex Homericae Iliados Σ :

Ξυνὸς Ἐνυάλιος, καίτοι κτανέοντα κατέκτα,

id est

Communis Mars imque vicem perimit perimentem.

Quod dictum Aristoteles libro Rhetoricorum secundo inter proverbiales sententias commemorat. Rursus eodem libro :

Νίκη δ᾿ ἀπαμείβεται ἄνδρας,

id est

Nunc his, nunc illis contingit vincere.

Titus Livius belli Punici libro X : Cum tuas vires tum vim fortunae Martemque belli communem propone animo ; utrimque ferrum, corpora humana erant  ; nusquam minus quam in bello eventus respondent. Rursus Ab urbe condita libro VIII : Quid illum facturum fuisse, si, quod belli casus ferunt Marsque communis, adversa pugna evenisset ? Iterum eodem libro : Nostra certamina, Romani, non verba legatorum nec hominum quisquam disceptator, sed campus Campanus, in quo concurrendum est, et arma et communis Mars belli decernet. Et in eodem alias : Ibi in conciliis Numitius imperator eorum, affirmando communem vere Martem belli utramque aciem pari caede prostravisse et caetera. Rursum libro Ab urbe condita VII. Samnitium inquit bellum ancipiti Marte gestum. Apud eundem frequens est Aequo Marte discessum est, quoties neutri parti cessit victoria. M. Tullius Philippica undecima : Sed ut concedam incertos exitus esse belli, Martem communem, tamen pro libertate vitae periculo decernendum. De Marte communi nonnihil attigimus in proverbio Omnium rerum vicissitudo. Porro Ἐνυάλιος Homero Mars dicitur ab Ἐνυώ, quam belli fortunam esse putant.