III. 10. Gigantum arrogantia. xciii

Γιγάντων ἀπόνοια, id est Gigantum amentia. Dicebatur, ubi quis viribus suis fretus, temere, nulloque consilio res non tentandas moliretur. Tractum a notissima gigantum fabula. Proverbium admonet inauspicato cedere, quaecumque citra consilium adversus deos, adversus pietatem, adversus jus et aequum per vim instituuntur. Horatius in Odis :

Vis consilii expers mole ruit sua,

Vim temperatam dii quoque provehunt

In majus.

Homerus item Iliados Ψ elegantissima sententia demonstrat in omni negotio nimio plus habere momenti rationem, consiliumque quam corporis vires :

Μήτι τοι δρυτόμος μέγ᾿ ἀμείνων ἠὲ βίηφι,

Μήτι δ᾿ αὖτε κυβερνήτης ἐνὶ οἴνοπι πόντῳ

Νῆα θοὴν ἰθύνει ἐρεχθομένεν ἀνέμοισι,

Μήτι δ᾿ ἡνίοχος περιγίγνεται ἡνιόχοιο,

id est

Consilio sane multo quam robore praestat,

Hirsutam quicumque parat succidere silvam.

Consilio rursum nauclerus in aequore nigro

Dirigit undivagam navim raptantibus austris,

Consilio auriga aurigam vincitque praeitque.

Aristoteles libro de Rhetoricis II. citat hunc versum trochaicum, tacito auctoris nomine :

Θνατὰ χρὴ τὸν θνατόν, οὐκ ἀθάνατα τὸν φρονεῖν,

id est Non decet, mortalis ut qui es curet immortalia :

Sed magis mortalis ut qui est cogitet mortalia.