III. 4. Res indicabit. xlix

Αὐτὸ δείξει, subaudi ἔργον, id est Res ipsa indicabit. cum significamus experimento exituque perspici sermonis veritatem. Utitur Plato in Theaeteto. Nam illic Socrates exhortans ad inquisitionem rei : Ὁ τὸν ποταμὸν καθηγούμενος, ὦ Θεαίτετε, ἔφη ἄρα· δείξει αὐτό· καὶ τοῦτο ἐὰν ἰόντες ἐρευνῶμεν, τάχ᾿ ἂν ἐμπόδιον γενόμενον αὐτὸ φήνειε τὸ ζητούμενον, μένουσι δὲ δῆλον οὐδέν, id est Qui aliis per flumen iturus dux erat, o Theaetete, dicebat : ipsa indicabit ; et hoc, si pergamus inquirere, fortassis apparebit, quid nobis obstet ; at si maneamus, nihil erit perspicuum. Natum videtur a casu. Quidam ingressurus fluvium, ut aliis secuturis dux esset, percontantibus illis, num esset aqua profunda, respondit : Αὐτὸ δείξει, id est ipsa indicabit. Marsilius enim sic vertit, quasi subaudiendum esset ὕδωρ in Platone, cum illic praecedat ποταμός. Suidas putat subaudiendum ἔργον, id est ipsa res. Usus est Aristophanes in Lysistrata : Τοὖργον τάχ᾿ αὐτὸ δείξει, id est Res ipsa mox probabit. Pindarus in Nemeis : Ἐν δὲ πείρᾳ τέλος διαφαίνεται, id est In experimento vero tandem apparet, quibus sit aliquis praestantior. Huic finitimum : Τὸ πρᾶγμα λέγει, id est Res ipsa loquitur, apud Lucianum in Toxaride. Item illud Aristophanicum in Vespis :

Τὸ πρᾶγμα φανερόν ἐστιν, αὐτὸ γὰρ βοᾷ,

id est

Res est palam, quando ipsa per se clamitat.

Id imitatus M. Tullius in oratione quadam dixit totam hominis effigiem malitiam quandam clamitare.

Index Adagiorum