Adagiorum Chiliades

III. 4Tolle digitum.xiv

Αἶρε δάκτυλον, id est Tolle digitum. Victum te fatere. Nam hoc signo, qui in conflictu succubuisset, τὴν ἡττὴν agnoscebat. Persius in satyra quinta :

Nil tibi concessit ratio ? digitum exere, peccas.

[Sat.] Cognatum illi, quod alio dictum est loco : Dare herbam. Huc, ni fallor, respexit divus Hieronymus in Dialogo Luciferiani et Orthodoxi, cum ait : En tollo manum, cedo, vicisti. [Alt.] Athenaeus libro sexto ex Antiphane refert hos versus in tragicos poetas :

Ὅταν μηθὲν δύνωντ᾿ εἰπεῖν ἔτι,

Κομιδῇ δ᾿ ἀπειρήκασιν ἐν τοῖς δράμασιν,

Αἴρουσιν ὥσπερ δάκτυλον τὴν μηχανήν,

[Deipn.] id est

Ubi nil habent, quod dicere queant amplius,

Sed prorsus haerent explicanda in fabula,

Repente tollunt machinam digiti vice.

Paulo aliter usus videtur Marcus Tullius libro in Verrem sexto : Accurrunt tamen tutores, digitum tollit Junius patruus. [Verr.] Nam hic videtur esse gestus comprobantis aut se profitentis emptorem sive conductorem. Siquidem et hoc pacto olim ferebantur suffragia, et in auctionibus eodem qui volebat declarabat se emptorem aut conductorem.