III. 2. Usque ad aras amicus. x

Μέχρι τοῦ βωμοῦ φίλος εἰμί, id est Usque ad aram sum amicus. Tametsi non est hujus instituti quaelibet apophthegmata colligere, tamen hoc ita commode dictum et specie usque adeo proverbiali, praeterea sic a magnis celebratum auctoribus, ut merito videatur in hunc ordinem cooptandum. Responsum est autem a Pericle, quem cum amicus quispiam rogaret, ut in causa quadam sua gratia falsum dejeraret : Δεῖ με, ἔφη, συμπράττειν τοῖς φίλοις, ἀλλὰ μέχρι βωμῶν, id est Oportet me commodare amicis, sed usque ad aras. Ita refert Gellius. Commodius effert Plutarchus in libello Περὶ δυσωπίας : Μέχρι τοῦ βωμοῦ φίλος εἰμί, id est Usque ad aram sum amicus. Admonet proverbium nonnunquam, quo consulamus amicorum commodis eorumque voluntati morem geramus, fas videri paululum a recto deflectere, verum eatenus, ne propter hominem amicum numinis reverentiam violemus. Olim jurantes aram manu contingebant. Porro quatenus et quousque sit ab honesto deflectendum amici causa, copiose docteque disputat Aulus Gellius libro Noctium Atticarum primo, capite tertio.

Index Adagiorum