II. 9. Tantali lapis. vii

Ταντάλειον λίθον, id est Tantali lapidem, vocant imminens capiti periculum. Apud Suidam haec referuntur : Ἐπειδὴ τὸν Ταντάλου λίθον τῆς κεφαλῆς ἀπετιναξάμεθα, id est Quandoquidem Tantali saxum capiti impendens excussimus. Plato apud Stobaeum : Οὐδ᾿ εἰ τὸν λεγόμενον Ταντάλου λίθον ἐπηρτημένον τις ἔχοι, id est Ne si Tantali quidem quem vocant lapidem imminentem haberet aliquis. Sumptum a fabula Tantali, quam quidam fingunt apud inferos etiam hoc supplicii genus pati, ut ingens saxum sic immineat capiti, ut jamjam casurum videatur. Athenaeus libro Dipnosophistarum sexto fabulae originem refert hunc in modum : Tantalus voluptatum avidus, cum in deorum consortium admissus impetrasset optionem petendi quicquid vellet, a Jove postulavit ut ad eum modum jugiter viveret inter epulas, nihil hac re ducens felicius. At indignatus Juppiter promissum praestitit hominisque optatis satisfecit ; caeterum ne frui posset appositis, saxum ingens jamjam casuro simile supra verticem suspendit, cujus metu non libeat quicquam attingere. Vergilius Aeneidos suae libro sexto commentum hoc ad Lapithas Ixionem ac Pirithoum refert :

Quid memorem Lapithas, Ixiona Pirithounque

Quos super atra silex jamjam lapsura cadenti

Imminet assimilis ? Lucent genialibus altis

Aurea fulcra thoris, epulaeque ante ora paratae

Regifico luxu. Furiarum maxima juxta

Accubat et manibus prohibet contingere mensas

Exurgitque facem attollens atque intonat ore.

Usurpat et Pindarus in Isthmiis hymno septimo : Ἐπειδὴ τὸν ὑπὲρ κεφαλᾶς γε Ταντάλου λίθον παρά τις ἔτρεψεν ἄμμι θεός, id est Quandoquidem lapidem Tantali imminentem capiti aliquis nobis admovit deus. Sentit autem metum instantis belli. Interpres citat ex Euripide :

Κορυφῆς ὑπερτέλλοντα δειμαίνων πέτρον

Ἀέρι ποτᾶται,

id est

Saxum pavescens, vertici quod imminet,

Per aerem volat.

Gregorius Nazianzenus in epistola quadam ad Basilium fratrem vitam sollicitam ac periculis expositam Ταντάλειον ζωὴν appellat.

Index Adagiorum