Adagiorum Chiliades

I. 1In acie novaculae.xviii

Nec abhorret a superioribus illud, quod ab Homero sumptum maximisque celebratum auctoribus in adagionem abiit : Ἐπὶ ξυροῦ ἀκμῆς, id est In novaculae cuspide sive acie, pro eo, quod est : in summo discrimine. Sic enim in Iliadis decimo loquitur Nestor :

Νῦν γὰρ δὴ πάντεσσιν ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀκμῆς

Ἢ μάλα λυγρὸς ὄλεθρον Ἀχαιοῖς ἠὲ βιῶναι,

[Il., X, 173] id est

Nunc etenim cunctis sita res in cuspide ferri est,

Vivantne an tristi exitio absumantur Achivi.

Sophocles in Antigone :

Φρόνει, βεβὼς αὖ νῦν ἐπὶ ξυροῦ τύχης

[Ant., 996] Sunt etiam Tiresiae vatis verba Creontem admonentis, ut sapiat in tanto constitutus periculo. Rursus in Epigrammatibus :

Εὐρώπης Ἀσίης τε δορυσθενέες βασιλῆες,

Ὑμῖν ἀμφοτέροισιν ἐπὶ ξυροῦ ἵσταται ἀκμή,

[Anth. Graec., IX, 475] id est

Europae atque Asiae reges Mavorte potentes,

Nunc vobis utrisque novaclae in acumine est.

De Menelao ac Paride singulari certamine decernentibus, uter Helena potiretur. Theocritus in Dioscuris :

Ἀνθρώπων σωτῆρας ἐπὶ ξυροῦ ἤδη ἐόντων,

[Idyll., 22, 6] id est

Certa salus hominum jam ferri in cuspide stantum.

Sumptum videtur a circulatoribus, qui in cuspide gladiorum ingrediuntur, aut ab iis, qui ferrum manu contrectant, ut admonent in hunc auctorem aedita scholia.