II. 6. Bellum haudquaquam lacrimosum. xxiii

Ἄδακρυς πόλεμος, id est Bellum lacrimis carens. Ubi victoria contigit citra caedem et sanguinem, aut ubi quis e periculoso quopiam negotio sic extricavit sese, ut nullo suo malo discesserit, sive cum rixosi verbis inter se digladiantur nec est quicquam periculi, ne veniatur ad manus, aut ubi certamen agitur ejusmodi, ut neutri parti quicquam accidat incommodi, velut in conflictatione literaria, in qua victus discedit eruditior, victor amicior. Natum aiunt e vetusto quodam oraculo Dodonaeo, quo responsum Lacedaemoniis adversus Arcadas pugnaturis ἄδακρυν πόλεμον ἔσεσθαι, id est Bellum sine lacrimis futurum. Deinde contigisse illis victoriam, nemine prorsus interfecto. Nos item incruentam victoriam vocamus, cum nulla caede contingit victoria, et apud Graecos ἀναιμωτὶ νικᾶν, id est citra sanguinem vincere. Plutarchus in commentario De fortuna Romanorum ἄδακρυν νίκην appellat eam, quam Paulus Aemilius de Persa reportavit. Effertur proverbium etiam ad hunc modum : Ἀναίμακτον ἔστησε τρόπαιον, id est Incruentum statuit tropaeum. Celebratur inter Pittaci oracula illud quoque : Δεῖν τὰς νίκας ἄνευ αἵματος ποιεῖσθαι, id est Oportere victorias citra sanguinem fieri. Auctor Laertius. Nec abhorret hinc illud, quod in Graecorum commentariis reperio : Πόλεμός τις ἀσίδηρος ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα κεκίνηται, id est Bellum quoddam absque ferro motum est in Graecia. Significat autem bellum, quod oratione, non armis peragitur. Nam id demum viris sapientibus dignum ; alioqui ferro congredi ferarum est et gladiatorum, quos equidem infra ferarum genus pono. Et tamen nemo crediturus erat, nisi cerneremus oculis, quantopere haec bellandi ratio placeat principibus Christianis. Pugnatur machinis, quales nulla unquam ethnicorum feritas aut ulla barbaries excogitavit. Quin est apud Germanos populus, cujus haec praecipua gloria, quam plurimos mortales ferro trucidasse ; quod cum per se immane est, tum hoc etiam foedius, quod hoc faciunt mercede conducti, veluti carnifex quispiam ad lanienam precio emptus. Atque haec tum magis erunt proverbialia, si longius transferantur, ut puta ad litem forensem, contentionem aut aliud id genus certamen.

Index Adagiorum