II. 1. Purpura juxta purpuram dijudicanda. lxxiv

Ἡ πορφύρα παρὰ τὴν πορφύραν διακριτέα, id est Purpura ad purpuram dijudicanda est. Certissimum judicium ex collatione nascitur. Unde emptores mercaturi purpuram, ne fallantur, alteram adhibent purpuram. Licebit uti, quoties negabimus infantiam aut inscitiam indoctorum plene deprehendi, nisi cum eloquentium et eruditorum scriptis conferantur. Etenim si vel Salustium conferas cum Cicerone, jam velut obmutescit ille, alioqui per se disertissimus. Refertur adagium a Phoebammone sophista in commentario De figuris rhetoricis. Meminit et Isocrates in Oratione Panathenaica : Ἀλλ᾿ ὥσπερ τὴν πορφύραν καὶ τὸν χρυσὸν θεωροῦμεν καὶ δοκιμάζομεν ἑτέρᾳ παραδεικνύοντες, id est Sed quemadmodum purpuram et aurum consideramus ac probamus, purpuram cum purpura conferentes. Haud arbitror prorsus ἀπροσδιόνυσον fore, si de conferenda purpura locum huc asscripsero ex Aureliano Flavii Vopisci : Meministis, inquit, fuisse in templo Jovis Opt. Max. Capitolini pallium breve purpureum, lanestre ; ad quod cum matronae atque ipse Aurelianus jungeret purpuras suas, cineris specie decolorari videbantur caeterae divini comparatione fulgoris. Hoc munus rex Persarum ab Indis interioribus sumptum Aureliano dedisse perhibetur scribens : Sume purpuram, qualis apud nos est. Nam postea diligentissime et Aurelianus et Probus et proxime Diocletianus missis diligentissimis confectoribus requisiverunt tale genus purpurae, nec tamen invenire potuerunt. Dicitur enim sandix Indica talem purpuram facere, si curetur. Allusit huc Quintilianus libro XII, cap. De generibus dicendi, agens de dictione, quae, quod mediocris est, per se habet admirationem, sed admotis iis, quae sunt eximia, desinit esse admirationi : Habet, inquit, admirationem, neque immerito, nam ne illud quidem facile est, sed evanescunt haec atque moriuntur comparatione meliorum, ut lana tincta fuco citra purpuras placet, at si contuleris, etiam lacernae conspectu melioris obruatur, ut Ovidius ait.

Index Adagiorum