Quod si cui satis non sit ipsum sapere, verumetiam aliis persuadere cupiat, quam non inutilis sit haec proverbiorum supellex vel Aristoteles ipse satis declarat, qui non semel in Rhetorices praeceptis paroemias inter testimonia connumerat, Quemadmodum, inquiens, si quis suadere velit, ne cum homine sene copulet aliquis necessitudinem, utetur hujus proverbii testimonio : Μήποτ᾿ εὖ ἔρδειν γέροντα, id est Ne unquam benefacias seni. Rursum si quis persuadere studeat, ut liberos item interficiat qui parentem occiderit, huic usui futurum est hoc proverbium :
id estΝήπιος ὃς πατέρα κτείνας παῖδας καταλείποι
Quantum adferant ad persuadendi facultatem momenti testimonia, cui non cognitum est ? neque mediocriter conducunt sententiae. At inter haec quoque idem proverbia collocat. Quintilianus item in Institutionum libris compluribus locis proverbiorum mentionem facit tanquam non una ratione ad bene dicendum conducentium. Nam quinto libro paroemias exemplis adjungit ut parem cum illis vim obtinentes, quorum est vel praecipua. Rursum easdem eodem in libro in argumentorum genere collocat, quas Graece κρίσεις appellant ; quorum et frequentissimus usus et ad persuadendum movendumque non mediocris utilitas. Quin magis ipsa Fabii verba libet adscribere : Ne haec quidem, inquit, vulgo dicta et recepta persuasione populari sine usu fuerint testimonia. Sunt enim quodammodo vel potentiora etiam, quod non causis accommodata, sed liberis odio et gratia mentibus ideo tantum dicta factaque, quia aut honestissima aut verissima videbantur. Pauloque inferius : Ea quoque quae vulgo recepta sunt hoc ipso, quod incertum auctorem habent, velut omnium fiunt. Quale est Ubi amici, ibi opes, et Conscientia mille testes, et apud Ciceronem, Pares cum paribus (ut est in veteri proverbio) facillime congregantur. Neque enim durassent haec in aeternum, nisi vera omnibus viderentur. Hactenus Fabii verba retulimus. Idem autem paulopost deorum oracula paroemiis subnectit velut his affinia cognataque. Jam quid M. Tullius ? Nonne in actione pro L. Flacco proverbio fidem testibus abrogat ? Id est hujusmodi : Ἐν Καρὶ τὸν κίνδυνον, id est In Care periculum. An non in eadem totius gentis Graecorum in ferendis testimoniis fidem elevavit hoc proverbio ? Da mihi testimonium mutuum. Quid quod ipsi etiam philosophi passim suas rationes proverbiis fulciunt ? Quo minus mirandum, si frequenter historiographi narrationis fidem ex adagio quopiam petunt. Adeo quod in literis intercidit, quod titulis, quod colossis, quod marmoribus servari non potuit, proverbio servatur incolume, ut et hanc obiter adagiorum laudem indicem.Stultus qui natos occiso patre relinquat.
Denique non gravatur divus Hieronymus Evangelicam sententiam adagii vulgati testimonio confirmare : Dives aut iniquus aut iniqui heres. Ne Paulus quidem ipse dedignatur locis aliquot proverbiorum uti testimoniis neque injuria. Etenim si τὸ πιθανόν, id est probabilitas, ad persuadendum vel primas obtinet parteis, quid quaeso, probabilius quam quod nemo non dicit ? Quid verisimilius quam id, quod tot aetatum, tot nationum consensus et velut idem suffragium comprobavit ? Inest nimirum, inest in his paroemiis nativa quaedam et genuina vis veritatis. Alioquin qui fieri potuit, ut eandem plerumque sententiam in centum dimanasse populos, in centum videamus transfusam linguas, quae ne tot quidem seculis, quibus nec pyramides obstiterunt, vel interierit vel consenuerit ? Ut merito dictum illud videatur veritate nihil esse robustius. Deinde fit, nescio quo pacto, ut sententia proverbio quasi vibrata feriat acrius auditoris animum et aculeos quosdam cogitationum relinquat infixos. Nam longe minus tanget animum, si dixeris Caduca et brevis est hominis vita quam si proverbium cites Homo bulla. Postremo quod de risu scribit Fabius maximas difficultates causarum, quae nullis argumentis dissolvi queant, joco eludi, id vel maxime praestat paroemia.